A cidade pechada

Compostela fedía, pero non só de senso literal (os viaxeiros italianos do XVIII así o destacan) senón tamén dun xeito moral. Santiago era unha gran vieira de pedra que se pechaba sobre ela mesma ao menor tranco. A muralla da cidade, aínda que esboroada, pechábase decontino, por un andazo, polos ouleos dos lobos, pola ameza dos corsarios... Nove eran as súas portas: San Francisco, da Pena, da Algaria de Riba, da Algaria de Baixo, do Camiño, de San Fins, de Mazarelas, da Mámoa, Faxeira e das Hortas. Todas elas son sinxelas de situar sobre un rueiro actual da cidade, os nomes consérvanse nas rúas ou prazas onde desembocaban. Temos que pensar tamén nun casco vello e nunha catedral (podedes vela no video) moi distintos ao que hoxe son. O barroco comezaba a dar o seus primeiros pasiños incertos, mais non chegara aínda ao seu apoxeo. Pensade por exemplo na praza do Obradorio, daquela do Hospital. Aínda non estaba cerrada, pois o edificio de Raxoi non existía. Por aí discorría a muralla e existía unha vella torre defensiva que se empregaba como cárcere, A Torre da Praza que sae da novela.

A meirande parte das rúas non estaban lousadas aínda, polo que imaxinádeas enlamadas e ateigadas de xente e bestas e cos penicos e almofías baleirándose acotío polas fiestras. Cada vez que había unha mala colleita o unha peste, as bubas e nascidas, a cidade enchíase de xente que procuraba a súa salvación nos hospitais de peregrinos e na xenerosidade do Cabido, dos mosteiros. Na novela tentei reflectir esa podremia física e moral da cidade, esa vida opresiva que caía sobre os seus veciños coma a lousa do sartego de Santiago O Maior, tentei entrar polo fociños do lector.

(Para quen lle interese o urbanismo de Compostela existe unha mágnifica monografía editada por Nigra-Trea, Unha historia urbana: Compostela 1595-1780 de Andrés A. Rosende Valdés, que consultei coa novela xa rematada para comprobar algunhas cousas e corixir algún que outro erro)